…να ενθυμωμεθα τους πτωχους… (Γαλ 2:10)

ImageΣτο καινούργιο του βιβλίο ο Bruce Longenecker (βιβλιοκρισία εδώ) υποστηρίζει ότι η μέριμνα και η φροντίδα για τους φτωχούς βρισκόταν στην καρδιά του ευαγγελίου του Παύλου. Συνήθως η στάση του Παύλου μπροστά στους φτωχούς ερμηνεύεται από τους αναγνώστες ως μέρος των εσχατολογικών προσμονών του αποστόλου και συχνά περιορίζεται μόνο στο συγκεκριμένο έρανο που διεξάγει.

Ερευνώντας το αρχαίο σκηνικό της οικονομικής εκμετάλλευσης των λαϊκών στρωμάτων από τις ανώτερες τάξεις, ο Longenecker επισημαίνει ότι το εν λόγω σύστημα κριτικάρεται μόνο από ιουδαιοχριστιανικές πηγές. Η μέριμνα για το φτωχό δεν ήταν τελείως απούσα στον ελληνορωμαϊκό κόσμο αλλά ο Longenecker δείχνει ότι αυτή περιοριζόταν στην προσωρινή φροντίδα άτυχων μελών της στενής  ομάδας στην οποία ανήκε κάποιος. Το πελατειακό σύστημα δεν επεκτεινόταν στα κατώτατα στρώματα φτώχειας ούτε η ελληνορωμαϊκή πρακτική της φιλοξενίας.

Υπό το φως, λοιπόν, αυτής της κατάστασης βλέπει ο Longenecker πως η φροντίδα των φτωχών εκτός πελατειακού συστήματος ήταν μέρος της ίδιας της ισραηλιτικής παράδοσης και ταυτότητας και απαντάται ιδιαίτερα στο χριστιανικό κίνημα του 1ου αιώνα (στα  ευαγγέλια, στις Πράξεις, στον Ιάκωβο, κτλ.). Υποστηρίζει ότι η μέριμνα των φτωχών βρισκόταν στην καρδιά της εσχατολογικής ταυτότητας των κοινοτήτων που ίδρυε ο Παύλος και ήταν αναπόσπαστο μέρος της έμπρακτης διακήρυξης του ευαγγελίου (σελ. 155). Ο Παύλος, επομένως, δεν φαίνεται να αποσπάται από τις ιουδαϊκές του παραδόσεις και την παράδοση του ίδιου του Ιησού αλλά συνεχίζει στα ίδια χνάρια.

Στο Γαλάτας 2:10 παραγγέλλεται στον Παύλο να μη ξεχάσει τους φτωχούς, μια προτροπή που συνδέθηκε με τους πιστούς της Ιερουσαλήμ και τον έρανο για την εκκλησία εκεί. Αυτή η ερμηνεία είναι μεταγενέστερη (από τα τέλη του 4ου αιώνα και έπειτα) και απορρίπτεται από τον Longenecker ο οποίος βλέπει ότι είναι ιστορικά προβληματική η κατανόηση ότι η Ιερουσαλήμ προσδοκούσε ένα τέτοιον έρανο από τον Παύλο. Ο Longenecker υπογραμμίζει ότι πριν να έρθει αυτή η ερμηνεία στο προσκήνιο, η προτροπή θεωρούταν ότι αναφερόταν σε κάθε φτωχό και αυτή είναι η θέση που αναπτύσσει. Καλύτερα, η προτροπή για τους φτωχούς ήταν η προέκταση της ιουδαϊκής ταυτότητας όσον αφορά την «εκτός πελατειακών σχέσεων» φιλοξενία και στους εθνικούς πιστούς. Ήταν η ταυτότητα που έπρεπε να κάνει το κίνημα του Ιησού να διαφέρει από το ελληνορωμαϊκή στάση απέναντι στον φτωχό. Αυτό ήταν και ένα από τα χαρακτηριστικά που είλκυε ανθρώπους που έπεφταν στο περιθώριο, εκτός οικογένειας και άλλων προστατευτικών δομών. Στην εκκλησία έβρισκαν την πράξη και το μήνυμα που έλειπε από το περιβάλλον τους.

Ο έρανος για τους φτωχούς της εκκλησίας της Ιερουσαλήμ ήταν ιδιαίτερα σημαντικός λόγω του συμβολικού του χαρακτήρα. Το γεγονός ότι οι εθνικοί πιστοί ήταν σε θέση να παρουσιάσουν ένα χειροπιαστό δείγμα φιλοξενίας σε μια «αλλοδαπή» εκκλησία αποτελούσε αδιάψευστο σημείο ότι το Πνεύμα εισέβαλε και σ’ αυτούς φέρνοντας την ιδιαίτερη ιουδαιοχριστιανική ταυτότητα μέσα τους, μεταμορφώνοντάς τους και κάνοντάς τους ένα με τους ιουδαίους αδελφούς τους.

Η μέριμνα και η φροντίδα του φτωχού αποτελεί  και σήμερα σημείο της ενέργειας του Πνεύματος. Στις μέρες μας όπου ο φτωχός και ο ξένος γίνονται αντικείμενα αποπροσανατολισμένης οργής στο κατώφλι μας, το «σβήσιμο» του Πνεύματος σ’ αυτό τον τομέα θα έσβηνε την ορατή διαφορά που μπορεί να έχει ο πραγματικός Χριστιανός από τον μη-πιστό. Θα χάναμε την ταυτότητα μας…

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s