Ο θάνατος είναι η στιγμή εκείνη που συνειδητοποιούμε πέραν κάθε αμφιβολίας ότι ο έλεγχος της ζωής μας ήταν μια μάταιη ψευδαίσθηση και ότι η πραγματικότητα καταλήγει ακριβώς στην τρανταχτή απόδειξη της αβοήθητης κατάστασής μας μπροστά στο μυστήριο, στις ανεξήγητες δυνάμεις που ορίζουν τον κόσμο μας, μπροστά σε μια διάσταση που δεν μπορούμε να δούμε, να ψηλαφίσουμε, να εξηγήσουμε και να χειραγωγήσουμε. Καταλήγουμε στο σημείο της απόλυτης παράδοσης στο υπερβατικό, σ’ αυτό που ελέγχει εμάς και όχι εμείς αυτό.
Έχοντας αυτό το γεγονός ως ακλόνητη βάση και αφετηρία, η χριστιανική διδασκαλία σπουδάζει να εκπαιδεύσει τον άνθρωπο στη διαχείριση αυτής της πραγματικότητας. Η άρνηση, η φοβία, οι ατέρμονες προσπάθειες οχύρωσης του εαυτού απέναντι στον θάνατο, στην αρρώστια, στο ατύχημα και κάθε είδους θλίψη δεν είναι τίποτα άλλο από φυγή από την πραγματικότητα. Η χριστιανική διδασκαλία, όμως, την κοιτά κατάματα. Προσοχή, δεν λέω η εκκλησία αλλά η χριστιανική διδασκαλία γιατί και η ίδια η εκκλησία συχνά αποτυγχάνει να σταθεί στις αλήθειες του χριστιανικού μηνύματος. Ο θάνατος είναι εδώ και το κοίταγμά του στα μάτια, η «ασκητική» προετοιμασία γι αυτόν είναι η πιο γενναία και ρεαλιστική πράξη που καλείται ο άνθρωπος να κάνει. Θέλει κότσια να δεις και να προετοιμαστείς για την πραγματικότητα. Η άρνησή της, όμως, είναι άρνηση της αλήθειας, είναι φυγή και είναι διαστροφή της ίδιας της ζωής.
Πολλοί θα καταφύγουν σε μια απόπειρα διαχείρισης της πραγματικότητας μέσω της συσσώρευσης χρημάτων, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια (όσο μπορούν) διασφάλισης της ζωής ή έστω αγοράζοντας όλων των ειδών «αναισθητικά» που θα τους βοηθήσουν να μην το σκέφτονται. Το μπλε χάπι προσφέρεται για κατανάλωση στην αγορά (βλ. Μάτριξ). Για άλλους η φυγή απ’ την πραγματικότητα μοιάζει με ασυδοσία, με σεξουαλική βουλιμία, με όλων των ειδών εξαρτήσεις, με ειδωλοποίηση της τεχνολογίας, με επιδίωξη εξουσίας και δύναμης που θα δώσει την ψευδαίσθηση ότι είμαι αήττητος.
Η χριστιανική διδασκαλία βλέπει την πραγματικότητα χωρίς ενδοιασμούς και προετοιμάζει τον άνθρωπο για το αναπόφευκτο μελλοντικό γεγονός από τώρα. Δεν είσαι αήττητος, δεν είσαι αυτόνομος, δεν είσαι παντοδύναμος και δεν μπορείς να ελέγξεις τον κόσμο, ούτε καν τον εαυτό σου. Μπορείς, όμως, να μάθεις από τώρα να αφήνεσαι στα χέρια αυτού από τον οποίον προήλθες και στον οποίο πηγαίνεις. Να παραδοθείς στα χέρια Εκείνου που έχει τον έλεγχο και την εξουσία της ζωής και του θανάτου. Αυτό δεν είναι ούτε παραίτηση ούτε υποταγή στον θάνατο. Αυτό είναι η απομυθοποίηση του θανάτου, η κατανόηση του και η υπέρβασή του ενσωματώνοντάς τον στη συνειδητή απόφαση του πώς θα ζεις εντός πραγματικότητας. Η πρακτική της παράδοσης του εαυτού και όλων των βιοτικών μας ζητημάτων στα χέρια του Θεού καθιστούν τον θάνατο, όταν αυτός έρθει, όχι σε επιθυμητό, γιατί κι αυτό θα ήταν φυγή, αλλά σε γνώριμο έδαφος, ασφαλές έδαφος στο οποίο ο πιστός έχει εξοικειωθεί και πλέον δεν τρομάζει. Ο πιστός έχει εξασκηθεί στη θανάτωση του εαυτού και ανακαλύπτει την αφοβία της ζωής, τη ζει στην πληρότητά της. Ο θάνατος για τον πιστό δεν είναι το μέγα ρήγμα και δεν το βιώνει ως χωρισμό από τη ζωή γιατί είδε ότι όταν παραιτείται απ’ τον εαυτό του στο παρόν, όταν παραδίδεται στο θέλημα του Πατέρα, όταν δεν επιδιώκει την οχύρωσή του από καθετί κακό ως σκοπό της ζωής του, δεν χάνει κάτι αλλά κερδίζει. Ουσιαστικά, μόνο τότε ζει αληθινά! Δεν επιβιώνει φοβικά κάτω απ’ τη σκιά του θανάτου αλλά ζει εξουσιάζοντας πάνω και πέραν του θανάτου. Λατρεύει μέσα στο κελί του, δοξάζει στο κρεβάτι της ασθένειάς του, προσεύχεται πάνω απ’ το μνήμα των αγαπημένων του και αποχαιρετά με ελπίδα αυτούς που έχασε.
Για να διακηρύξει, λοιπόν, κανείς ότι «πέπεισμαι γὰρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωὴ οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαὶ οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ τῆς ἐν χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν» (Προς Ρωμαίους 8:38-39) σημαίνει ότι γεύεται ήδη ασκήσεις «θανάτου» στο παρόν, εκούσιες και μη, και γνωρίζει τα χέρια στα οποία όλα αυτά είναι παραδομένα. Δεν είναι καθόλου εύκολο, αυτό, για τον πιστό. Το άλμα πίστης μοιάζει ακριβώς με το κρεβάτι του θανάτου, είναι πρόγευση. Θέτει κανείς τον εαυτό του μόνο και αβοήθητο στο σημείο απουσίας εγγυήσεων και ασφαλιστικών δικλείδων και τα παίζει όλα για όλα κρατώντας στα χέρια του μόνο μια εύθραυστη και τρεμάμενη ελπίδα ότι στην απέναντι όχθη δεν μπορεί παρά να υπάρχει καλοσύνη γιατί μόνο αυτό θα έπρεπε και πρέπει να υπάρχει.
Ασκήσεις στην πραγματικότητα, λοιπόν, και όχι στη φυγή. Και η ιστορία προχωρά μόνο με τέτοιους. Μ’ αυτούς που εξασκούνται στον θάνατο.
4Torah 