Έχει εξουσία η ηγεσία της εκκλησίας πάνω στο ποίμνιο και αν ναι, σε ποιο βαθμό επιτρέπεται να την εξασκεί;
Για να απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα πρέπει να μιλήσουμε λίγο για κλειδιά. Όλοι έχουν ακούσει για τα λεγόμενα «Κλειδιά του Παραδείσου» που ο Ιησούς εμπιστεύθηκε στον Πέτρο ως ανταπόκριση στην περίφημη δήλωσή του: «σὺ εἶ ὁ χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶντος» (Ματθ 16:16).
Σ’ αυτή τη διακήρυξη ο Ιησούς απαντάει: «δώσω σοι τὰς κλεῖδας τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ ὃ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς, καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ 16:19). Αυτό δεν ήταν μόνο για τον Πέτρο, φυσικά, αλλά κάτι παρόμοιο λέει ο Ιησούς και στους υπόλοιπους μαθητές Του όταν τους δίνει το Πνεύμα Του (Ιωάν 20:22-23).
Συνήθως, οι δηλώσεις αυτές του Ιησού χρησιμοποιούνται από διάφορες εκκλησίες, όχι μόνο την Καθολική, ως τα διαπιστευτήρια της ακλόνητης εξουσίας που τους έχει δοθεί επάνω στη γη, επάνω στις ψυχές του ποιμνίου. Από πόσα χέρια πέρασαν, όμως, αυτά τα κλειδιά μέχρι να καταλήξουν στην εκκλησία;
Ξεκινώντας με την Παλαιά Διαθήκη, η πιο ξεκάθαρη αναφορά στα κλειδιά, βρίσκεται στο 22ο κεφάλαιο του Ησαΐα. Η απιστία του Ισραήλ είχε φτάσει στο απροχώρητο, αλλά το μελανότερο σημείο έρχεται στο εδάφιο 15, όπου η κρίση του Θεού κτυπάει την πόρτα του επιστάτη του παλατιού, τον Σομνά, ο οποίος καταχράστηκε το αξίωμά του για τα δικά του οφέλη. Πιθανότατα να ήταν ο σύμβουλος του βασιλιά, αλλά το μέλημά του φαίνεται να ήταν η διασφάλιση της δικής του θέσης και εξουσίας. Η μόνη του έννοια ήταν να μαζέψει πλούτο για τον εαυτό του. Η αναφορά στις ένδοξες του άμαξες προδίδουν κάτι τέτοιο, όπως και το γεγονός ότι λατόμησε το μνήμα του, κάτι που μόνο οι πλούσιοι της εποχής θα μπορούσαν να κάνουν. Η κρίση του Θεού είναι εξαιρετικά καυστική: «τι νομίζεις ότι κάνεις εδώ πέρα;» (Ησα 22:16). Οι επαναλαμβανόμενες αναφορές στο υλικό της πέτρας δείχνουν την ανθρώπινη προσπάθεια να καταστήσει αμετακίνητη τη θέση του, να χαράξει μόνιμα το αξίωμα του και τα δικαιώματά του επάνω στο λαό του Θεού.
Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο της απόπειρας αυτού του ηγέτη να πιαστεί γερά στο αμετακίνητο της θέσης, του αξιώματος και της κλήσης του έρχεται η αφαίρεση των κλειδιών απ’ αυτόν, η έξωση και η αντικατάστασή του από τον Ελιακείμ: «Καὶ θέλω βάλει ἐπὶ τὸν ὦμον αὐτοῦ τὸ κλειδίον τοῦ οἴκου τοῦ Δαβίδ· καὶ θέλει ἀνοίγει καὶ οὐδεὶς θέλει κλείει· καὶ θέλει κλείει καὶ οὐδεὶς θέλει ἀνοίγει» (Ησα 22:15).
Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι η κατοχή των «κλειδιών» της πρόσβασης στο παλάτι του Ισραήλ, στους θησαυρούς του, στη διοίκηση του λαού του Θεού δεν σήμαινε μονιμότητα ούτε διασφάλιζε τη συνεχιζόμενη εύνοια του Θεού.
Στην εποχή της Καινής Διαθήκης, τα κλειδιά ανήκαν στους γραμματείς και στους Φαρισαίους, τους καθήμενους στην έδρα του Μωυσή (Ματθ 23:2). Η κατάχρηση των κλειδιών επαναλαμβάνεται, και αυτή τη φορά τα κλειδιά χρησιμοποιούνται για τον αποκλεισμό των ανθρώπων από τη βασιλεία του Θεού μέσω των νομικιστικών φορτίων που επέβαλλαν στο λαό (Λουκ 11:52 και Ματθ 23:13). Με άλλα λόγια, τα κλειδιά έπρεπε να ανοίγουν την πόρτα της ελευθερίας και της συγχώρεσης στους ανθρώπους για να πλησιάζουν τον Θεό τους και όχι να κλείνουν πόρτες επιβάλλοντας αβάσταχτα φορτία εξωτερικών επιφανειακών διατάξεων που οι ίδιοι είχαν επινοήσει.
Στο σημείο, λοιπόν, όπου ο Ιησούς δίνει τα κλειδιά στον Πέτρο, ήταν επειδή είχαν ήδη αφαιρεθεί από τους γραμματείς και τους Φαρισαίους και η εξουσία τώρα πέρασε στην εκκλησία Του. Η εκκλησία τώρα κρατάει στα χέρια της κλειδιά για τα οποία θα έπρεπε να τρέμει στη σκέψη τυχόν κατάχρησής τους. Η επανάπαυση στην κατοχή των κλειδιών και οι νομικιστικοί περιορισμοί του εκκλησιάσματος θα πρέπει να μας παραπέμψουν στην αποδοκιμασία των Φαρισαίων από τον Ιησού, στον παραδειγματισμό του Σομνά και στην κρίση του Θεού που αυτή η επανάπαυση προσκάλεσε: στην άρση δηλ. της εξουσίας επάνω στα πρόβατα.
Στο βιβλίο της Αποκάλυψης, ο Ιησούς υπενθυμίζει κάτι που συχνά η εκκλησία ξεχνά: ότι ο μόνιμος αιώνιος κάτοχος των κλειδιών είναι ένας και μοναδικός και η άδεια χρήσης των κλειδιών από την εκκλησία είναι δυνατόν να ανακληθεί:
«ζῶν εἰμι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου» (Αποκ 1:18)
Και οι πιστοί, επίσης, δεν πρέπει να λειτουργούν λες και είναι εξαρτημένοι από τις πόρτες που οι ηγέτες τους θα ανοίξουν ή θα κλείσουν γι αυτούς. Τα κλειδιά είναι στα χέρια Αυτού που προσκαλεί και ανοίγει θύρα, ακόμα κι αν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτά τα κλειδιά για να την κλείσουν και να απαγορεύσουν την είσοδο σε χώρους που ο Χριστός έχει ανοίξει:
« . . . ἰδοὺ δέδωκα ἐνώπιόν σου θύραν ἠνεῳγμένην, ἣν οὐδεὶς δύναται κλεῖσαι αὐτήν» (Αποκ 3:8).
Ατυχώς ακολουθείται η “παραδοσιακή” αντίληψη περί κλειδιών (ως μέσων εξουσίας επί των ακολούθων του Χριστού).
Μία ερμηνεία δεν μπορεί και δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο στο Ταμείο λέξεων της Βίβλου. Οι λέξεις έχουν πολλές και διαφορετικές σημασίες σε διάφορα σημεία και η “αλληγορική” ερμηνεία τις περισσότερες φορές αποβαίνει μάταιη ή και λανθασμένη.
Στην περίπτωση του Πέτρου ο Κύριος δεν έδωσε «τα κλειδιά του Παραδείσου» όπως αναφέρεται, ούτε «τα κλειδιά της αλήθειας» ή «τα κλειδιά της εξουσίας» όπως ίσως υπονοείται.
Ο Κύριος έδωσε στον Πέτρο «τας κλεις της βασιλείας», και στο χωρίο του Ματθαίου δίνεται συνέχεια με τη φράση (Ματθ. 16:19 «ό,τι εάν δέσης επί της γης, θέλει είσθαι δεδεμένον εν τοις ουρανοίς, και ό,τι εάν λύσης επί της γης, θέλει είσθαι λελυμένον εν τοις ουρανοίς»), όμως λίγο αργότερα βλέπουμε ότι αυτά τα τελευταία λόγια λέγονται προς όλους τους Μαθητές (Ματθ. 18:18 Αληθώς σας λέγω, Όσα εάν δέσητε επί της γης, θέλουσιν είσθαι δεδεμένα εν τω ουρανώ, και όσα εάν λύσητε επί της γης, θέλουσιν είσθαι λελυμένα εν τω ουρανώ). Το ίδιο και μετά την Ανάσταση του Κυρίου προς όλους (Ιωάν. 20:23 Αν τινών συγχωρήσητε τας αμαρτίας, είναι συγκεχωρημέναι εις αυτούς, αν τινών κρατήτε, είναι κεκρατημέναι.).
Προφανώς εδώ υπάρχει μία ακούσια «ανάμειξη» φράσεων ή εδαφίων που συγχέουν λόγια που ειπώθηκαν ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ και λόγια που ειπώθηκαν ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟΝ ΠΕΤΡΟ, διότι ενώ σε όλους τους μαθητές δόθηκε τη εξουσία «δεσμείν και λύειν», στον Πέτρο δόθηκε κάτι επιπλέον, που εκφράζεται με τον όρο «τα κλειδιά της Βασιλείας», τα οποία ΔΕΝ ΔΟΘΗΚΑΝ ΣΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ μαθητές.
Συνεπώς δεν μπορεί να είναι ορθή η άποψή σας όπου γενικεύετε αδικαιολόγητα… ***«Αυτό δεν ήταν μόνο για τον Πέτρο, φυσικά, αλλά κάτι παρόμοιο λέει ο Ιησούς και στους υπόλοιπους μαθητές Του όταν τους δίνει το Πνεύμα Του (Ιωάν 20:22-23).»*** επειδή ο Χριστός ΔΕΝ ΛΕΕΙ «ΚΑΤΙ ΠΑΡΟΜΟΙΟ και στους υπόλοιπους μαθητές». Σε διαφορετική περίπτωση το «δώρο» στον Πέτρο θα ήταν χωρίς ειδική σημασία ενώ ο τρόπος που γίνεται η ευαγγελική αφήγηση σκοπεύει ακριβώς σ’ αυτό, να γίνει κατανοητό ότι ΣΤΟΝ ΠΕΤΡΟ ΔΟΘΗΚΕ ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΧΑΡΗ.
Σύμφωνα με τη δική μας κατανόηση, στον Πέτρο ειδικά και ξεχωριστά από τους άλλους αποστόλους, δόθηκε το προνόμιο να ΑΝΟΙΞΕΙ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΝΕΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΠΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ως εξής:
1. Την ημέρα της Πεντηκοστής για την είσοδο των Ιουδαίων. (Πράξεις 2).
2. Στη Σαμάρεια για την είσοδο των Σαμαρειτών. (Πράξεις 8:14-15).
3. Στο σπίτι του Κορνήλιου για την είσοδο των Εθνικών. (Πράξεις 10).
Αν και ο Κύριος έδωσε εντολή σε όλους τους Απόστολους να κηρύξουν το ευαγγέλιο Πράξ. 1:8 «θέλετε είσθαι εις εμέ μάρτυρες και εν Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και έως εσχάτου της γης», επιφύλαξε το προνόμιο της ΠΡΩΤΗΣ υποδοχής των νέων πιστών αποκλειστικά ΣΤΟΝ ΠΕΤΡΟ.
Οι άνθρωποι που πιστεύουν (αποδέχονται διανοητικά και εμπιστεύονται) στο Ευαγγέλιο, χρειάζεται να λάβουν τον ΑΡΡΑΒΩΝΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ για να γίνουν μέλη της Βασιλείας.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα χωρία, ήταν ο Πέτρος (ή πιο σωστά μέσω του Πέτρου) που ο Θεός «άνοιξε» την πόρτα για κάθε νέο «βήμα» επέκτασης της Βασιλείας.
Συμπερασματικά,
Όλα τα υπόλοιπα στο δημοσίευμα είναι σωστά, όμως σε ό,τι αφορά την κύρια σημασία του λόγου σχετικά με τα «κλειδιά της βασιλείας» που δόθηκαν στον Πέτρο μάλλον χρειάζεται κάποια διαφορετική οπτική και ερμηνεία.
Ευχαριστώ πολύ για την ερμηνεία σας!